Đề bài: Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành
Bài làm
Có thể nhận thấy được nhà văn Nguyễn Trung Thành là nhà văn của Tây Nguyên. Nguyễn Trung Thành là một trong những tác giả như đã gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên này và những tác phẩm của ông viết rất hay, viết rất sâu sắc và chân thực về con người và mảnh đất Tây Nguyên thật chất phác, gan dạ. Nhắc đến những tác phẩm đặc sắc của Nguyễn Trung Thành về Tây Nguyên thì không thể bỏ qua được truyện ngắn “Rừng xà nu” mang đậm chất sử thi. Đặc biệt hơn hết nói về sự thành công của tác phẩm thì tác giả đã xây dựng thành công hình tượng cây xà nu mang đậm bản chất cũng như biểu tượng cho chí khí cho con người sống trên mảnh đất anh hùng Tây Nguyên này.
Độc giả có thể nhận thấy rằng xuyên suốt tác phẩm “Rừng xà nu” thì hình ảnh cây xà nu là một trong những hình ảnh trở đi trở lại nhiều nhất. Ta cũng lại có thể xem đây là hình tượng trung tâm, là hình tượng mà có thể làm nền và đồng thời hình tượng cây xà nu cũng chính là nguồn cảm hứng bất tận để tác giả Nguyễn Trung Thành có thể miêu tả thành công từng nhân vật. Xà nu là một loài cây phổ biến được trồng ở khắp núi rừng Tây Nguyên, cây xà nu xuất hiện trên dẻo dao, kiên cường và bất khuất lắm. Trải qua biết bao mưa nắng cũng như sự khắc nghiệt của chiến tranh, trải qua những cơn mưa bom bão đạn thì cây xà nu vẫn ham ánh sáng” một cách lạ lùng. Mọi sự hiểm nguy của quân thì dường như cũng không thể nào tiêu diệt được tận gốc của loài cây này. Thế rồi cứ khi mà người ta nhắc nhớ đến rừng xà nu, thì đầu tiên người ta sẽ liên tưởng đến những con người Tây Nguyên bất khuất. Đó chính là những con người mà họ không chịu đầu hàng, luôn hướng về phía trước để bảo vệ độc lập cho Tổ quốc thân yêu của họ.
Không chỉ dừng lại ở đó, độc giả có thể cảm nhận thấy được cũng chính tình ảnh cây xà nu được tác giả lấy để đặt tên cho nhan đề của truyện ngắn. Làm sao có thể quên được phần mở đầu câu chuyện và kết thúc cũng là hình ảnh xà nu bạt ngàn như trải dài đến vô tận. Và cũng không phải ngẫu nhiên mà tác giả Nguyên Ngọc cũng đã lại lấy hình tượng này để đặt tên cho nhan đề cũng như là một trong những hình ảnh xuyên suốt của tác phẩm. Chắc hẳn là dụng ý của chính tác giả muốn cho người đọc hướng đến. Đó có thể cũng vừa thể hiện sự hung vĩ của thiên nhiên Tây Nguyên, vừa khẳng định ý chí quật cường biết bao nhiêu của con người mảnh đất Tây Nguyên.
Điều trên hết ta như nhận thấy được hình ảnh cây xà nu chính là một biểu tượng của núi rừng Tây Nguyên. Cây xà nu như cũng đã lại thật gắn liền với cuộc sống của Tây Nguyên. Cây xà nu luôn luôn xuất hiện trong chính đời sống của dân làng Xô man. Cây xù nu như cũng đã chứng kiến từng thế hệ người Tây Nguyên lớn lên và không thể không kể đến đó chính là Tnu, chị Mai, cụ Mết, bé Heng. Đây cũng chính là những con người đó, để bảo vệ lây dân làng, bảo vệ Tây Nguyên đã phải đánh đổi và hi sinh rất nhiều. Cây xà nu có những đặc tính dễ nhận thấy đó chính là loại cây mọc thẳng, vươn ra ánh sang. Lấy nét tương đồng này như để chỉ cây xà nu cũng giống như con người Tây Nguyên, họ như luôn vẫn hướng về phía trước, dù là khó khăn, biết bao thử thách như thế nào đi chăng nữa cũng không làm họ nhụt chí. Nói không sai khi bảo rằng cây xà nu chính là linh hồn của Tây Nguyên, nó ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người dân nơi đây rồi.
Phân tích hình tượng cây xà nu
Không những thế thì hình ảnh của cây xà nu còn tham gia đánh dấu nhiều sự kiện lịch sử của dân làng Xô man nữa. Chính hình ảnh ngọn đuốc xà nu dẫn đường cho dân làng tây nguyên, hay đó là hình ảnh ám ảnh mười ngón tay của Tnu bị đốt cũng được tẩm nhựa của xà nu. Cây xà nu thực sự cũng đã lại ăn sâu vào trong tâm niệm của mỗi con người, có thể nói rằng cũng chính biểu tượng cho tinh thần và ý chí quật cường của người Tây Nguyên. Cây xà nu là hình ảnh mà vẫn được nhắc đi nhắc lại trong mỗi câu chuyện của cụ Mết của những người dân Xô – man “không có gì mạnh bằng cây xà nu”, người Tây Nguyên ai ai cũng biết được mặc dù bị thiêu rụi vì bom đạn thế như cây xà nu vẫn kiên cường vượt qua bão giông.
Xà nu thực sự cũng chính là hình ảnh ẩn dụ cho con người Tây Nguyên. Hình ảnh cả rừng xà nu bị nã đạn, cũng như bị chặt rụi cũng giống như hình ảnh dân làng Xô man bị áp bức và bị bóc lột đến tàn bạo nhất. Hơn thế nữa đó cũng chính là sự mất mát, đau thương cứ chồng chất khiến cho lầm than cứ nối tiếp, không chịu nguôi. Và cho dù bị đạn phá hủy nhưng cây xà nu kia vẫn kiên cường, vẫn cứ chịu đựng; giống như hình ảnh Mai, Tnu vậy, Tnú mặc dù bị tra tấn nhưng bằng sức sống bền bỉ của anh cũng như phẩm chất anh hùng trong anh vẫn có thê gắng gượng và chiến đấu đến cùng.
Thực sự mà nói thì hình ảnh cây xà nu và những người dân Tây Nguyên dường như có mối giao hòa với nhau. Nó cũng như đã gắn bó khăng khít không rời. Đây cũng chính là dụng ý của tác giả Nguyễn Trung Thành khi xây dựng hình tượng có sức nặng như thế này. Không chỉ dừng lại ở đó thôi đâu, con người Tây Nguyên có khát vọng hòa bình, họ luôn mong muốn cuộc sống ấm no hạnh phúc. Tác giả Nguyễn Trung Thành cũng thật là tài tình và khéo léo khi ông cũng đã gửi gắm khát khao ấy qua hình tượng xà nu bạt ngàn, trải dài đến vô tận ở đầu và cuối tác phẩm của mình. Không chỉ vậy mà cây xà nu được đánh giá là loại cây sinh trưởng tốt, sức bền bỉ, dẻo dai. Song hành với đó thì con người Tây Nguyên có bao nhiêu thế hệ đã ngã xuống, đó cũng chính là những thế hệ khác lại nối tiếp, phát huy tinh thần chiến đấu. Và đó cũng chính là những thế hệ lão làng như cụ Mết, tiếp đó đến Tnu và cuối cùng là bé Heng, người đọc như cũng nhận thấy được họ đều có những khát khao cháy bỏng về tương lai tương lai.
Chắc chắn người đọc sẽ không bao giờ không nhận ra hình ảnh nhân vật Tnu. Cây xà nu và Tnu là hai hình ảnh song song. Đây là hai hình ảnh như đi liền nhau để hỗ trợ cho nhau, làm nổi bật nhau. Người ta cũng có thể nhận thấy được cũng chính đặc điểm tiêu biểu của xà nu như đồng nhất với những đặc điểm của nhân vật Tnu mà không hề lẫn lộn với ai.
Tác giả Nguyễn Trung Thành cũng chính bằng tình yêu Tây Nguyên, quan sát tinh tế đã khắc họa thành công hình ảnh cây xà nu trở thành một hình tượng, một tượng đài mà nó lại có sức ám ảnh đối với người đọc từ đầu tác phẩm đến cuối tác phẩm. Xà nu thực sự cũng đã lại khiến cho mọi người có cái nhìn ngưỡng mộ đố với mảnh đất và con người Tây Nguyên.
Minh Nguyệt
